Tại sao số đông mắc kẹt ở mức trung bình?

Khi Khoa Học Giải Thích Sự "Bình Thường"

Thế kỷ 18, Abraham de Moivre - một nhà toán học thiên tài - phát hiện ra điều kỳ diệu: trong vô vàn phép thử, kết quả luôn có xu hướng tụ lại quanh một điểm trung tâm, tạo thành đường cong hình chuông mà ngày nay chúng ta gọi là phân phối chuẩn.

Từ chiều cao con người đến nhiệt độ cơ thể, từ điểm số thi cử đến tốc độ di chuyển trong thành phố - mọi thứ dường như đều tuân theo quy luật này: đa số nằm ở giữa, thiểu số ở hai cực.

Và rồi, chúng ta nhầm tưởng rằng bản thân cũng phải như vậy. Rằng việc hòa mình vào dòng chảy chung chính là con đường khôn ngoan nhất.

Khi Quy Luật 80/20 Phá Vỡ Mọi Định Kiến

Nhưng cuối thế kỷ 19, Vilfredo Pareto đã mang đến một cú sốc: 80% của cải Italy tập trung trong tay 20% dân số. Ông gọi đây là sự phân bổ bất đối xứng - một hiện tượng mà ngày nay chúng ta nhận ra hiện diện ở khắp mọi nơi:

• 80% thành công đến từ 20% hành động đúng đắn
• 90% doanh thu được tạo ra bởi 10% khách hàng trung thành
• 99% traffic internet đổ về chỉ 1% website

Điều này có nghĩa gì? Thay vì cố gắng làm tất cả mọi thứ một cách đều đặn, hãy tìm ra 20% yếu tố then chốt tạo ra 80% kết quả.

Đó không phải là "may mắn". Đó là chiến lược.

Nghệ Thuật Tập Trung Vào Điểm Đột Phá

Trong marketing: Một email được cá nhân hóa kỹ lưỡng có thể mang lại hiệu quả vượt trội so với việc gửi hàng nghìn email theo template.

Trong networking: Một cuộc trò chuyện sâu sắc với đúng người có thể mở ra cánh cửa cơ hội lớn hơn cả năm tham gia các sự kiện xã giao.

Trong kinh doanh: Paul Graham, nhà đầu tư huyền thoại của Y Combinator, từng khẳng định: "Chưa startup nào hối tiếc vì đã chăm sóc quá tốt những khách hàng đầu tiên."

Trong mối quan hệ: Vài người bạn thật sự hiểu bạn và sẵn sàng đồng hành trong những thời khắc khó khăn còn quý giá hơn hàng trăm mối quan hệ xã giao không có chiều sâu.

Câu Chuyện Của Những Người Dám Khác Biệt

Năm 2015, khi Dương Đỗ quyết định khởi nghiệp với Toong, câu hỏi mà anh nhận được nhiều nhất là: "Thị trường Việt Nam có thực sự cần coworking space không?"

Nếu làm khảo sát vào thời điểm đó, có lẽ 99% câu trả lời sẽ là "không". Nhưng anh đã nhìn ra điều mà số đông chưa thể thấy: trong mỗi người luôn tồn tại nhu cầu sâu thẳm về một không gian không chỉ để làm việc, mà để thay đổi tư duy, kích thích sáng tạo và kết nối con người.

"Nếu cứ chạy theo nhu cầu đã có sẵn, mình mãi chỉ là Follower," anh chia sẻ. "Tôi chọn làm người khai mở, đánh thức nhu cầu mà chính khách hàng chưa gọi tên được."

Tám tháng thuyết phục ở Hà Nội. Năm tuần để lấp đầy địa điểm đầu tiên ở TP.HCM. Từ đó đến nay, Toong đã mở rộng thành chuỗi coworking tiên phong với gần 20 địa điểm trong và ngoài nước - không chỉ phục vụ khách hàng mà còn nuôi dưỡng chính những "20% người khác biệt" tạo ra giá trị mới cho toàn cộng đồng.

Khi "May Mắn" Gặp Gỡ "Chuẩn Bị"

Thay vì hỏi số đông muốn gì, hãy đầu tư vào thứ ít người nhìn thấy nhưng sẽ tạo ra giá trị vượt trội.

"Trung bình" hay "đột phá", "an toàn" hay "táo bạo" - cuối cùng đều là những lựa chọn có ý thức. Khi bạn dám đặt cược vào điều có ý nghĩa nhất, dám tập trung toàn bộ nguồn lực vào 20% yếu tố then chốt, kết quả sẽ vượt xa mọi kỳ vọng.

Từ bên ngoài nhìn vào, người ta gọi đó là "may mắn".

Thực ra, đó chỉ là lúc bạn đã sẵn sàng đón nhận cơ hội.

"Then when luck comes, you are ready." - Ernest Hemingway

Người thực hiện: Bùi Bích Trà My, Nguyễn Thạch Thảo 

Nguồn tham khảo

• de Moivre, A. (1738). The doctrine of chances: Or, a method of calculating the probabilities of events in play (2nd ed.). London: Printed for the author, by H. Woodfall.

• Graham, P. (2009, February). Startups in 13 sentences. Retrieved from https://paulgraham.com/13sentences.html

• Haley, C. (2022, March 15). Explaining the 80–20 rule with the Pareto distribution. D-Lab (UC Berkeley). Retrieved from https://dlab.berkeley.edu/news/explaining-80-20-rule-pareto-distribution

• Mental Garden. (2025, April 15). Why most people stay average (backed by science). Medium — Change Your Mind Change Your Life. Retrieved from https://medium.com/change-your-mind/why-most-people-stay-average-backed-by-science-552b9692c1ed

• Pareto, V. (1896). Cours d’économie politique. Lausanne: F. Rouge.