Cảnh quen thuộc của founder

Bạn đã thức trắng nhiều đêm để hoàn thiện trang giới thiệu sản phẩm. Từng chi tiết được căn chỉnh, từng câu chữ được cân nhắc kỹ lưỡng. Bạn bấm “Đăng”, tim đập thình thịch, rồi… im lặng.

5 phút: 0 tương tác.
30 phút: 5 lượt xem.
3 tiếng: 12 lượt xem, 1 lượt like và comment “Khao đê!” từ đứa bạn thân.

Nhiều người tưởng khởi đầu của startup phải rộn ràng như Shark Tank. Thực tế, phần lớn chỉ bắt đầu như một tin nhắn vu vơ gửi ra vũ trụ.

Vì sao “Không ai quan tâm” lại là tin tốt?

99.9% thế giới đang bận sống cuộc đời của họ

Theo Cornell University, hiệu ứng ánh đèn sân khấu (spotlight effect) khiến ta nghĩ mình được chú ý nhiều hơn thực tế. Sự thật? Sếp đang lo deadline, hàng xóm đang nghĩ tối nay nấu gì, crush đang xem story của người khác.

Đó chính là cơ hội vàng. Bạn có không gian để thử nghiệm, sai lầm, và cải thiện mà không ai “chấm điểm”.

Sự hoàn hảo là kẻ thù của sự tiến bộ

Reid Hoffman, nhà sáng lập LinkedIn từng nói: “Nếu bạn không xấu hổ về phiên bản đầu tiên của sản phẩm, tức là bạn đã ra mắt quá muộn.”

Amazon ngày đầu chỉ là một website bán sách với giao diện tối giản, không logo bắt mắt, không thuật toán gợi ý tinh vi. Tesla khi mới giới thiệu Roadster cũng gặp hàng loạt lỗi kỹ thuật, pin kém ổn định và sản xuất chậm, nhưng vẫn tung ra sớm để học từ phản hồi của nhóm khách hàng đầu tiên.

Điểm chung? Dám bắt đầu khi còn thô sơ, rồi để người dùng thực tế định hình sản phẩm.

Tại sao giai đoạn “vô danh” lại quan trọng?

1. Bạn học được nhiều nhất: Thử nghiệm nước đi táo bạo, đổi hướng khi cần, và lắng nghe lời góp ý thẳng thắn từ người sử dụng mà không bị trói buộc bởi áp lực “giữ hình ảnh” (Eisenmann, 2013).
2. Bạn xây nền móng vững chắc: MIT chỉ ra 8-18 tháng đầu tiên thường là “thời gian vàng” để tìm được product–market fit và xây dựng nền móng bền vững (Aulet & Murray, 2013).
3. Bạn tránh được “lời nguyền thành công sớm”: Viral khi chưa sẵn sàng dễ dẫn đến hệ thống sập, trải nghiệm tệ, mất uy tín.

“Tôi bị mù màu, nên màu đỏ hay xanh với tôi đều… như nhau. Nhưng chính lúc chẳng ai quan tâm, tôi tha hồ thử mọi phối màu điên rồ nhất. Có cái xấu thảm, có cái lại thành phong cách.” - Oscar, Founder Pixweb, làm việc tại Toong Phan Bội Châu. 

Làm gì trong giai đoạn này?

• Tập trung vào 10 người dùng đầu tiên: Paul Graham (Y Combinator) khuyên nên có 100 fan cuồng hơn 1 triệu người hờ hững.
• Xây dựng - Đánh giá - Học hỏi: Mỗi tuần tạo ra điều mới, đánh giá kết quả, và rút ra bài học để cải thiện.
• Làm việc thủ công: Ngày đầu, đội ngũ Stripe không chỉ ngồi chờ khách hàng tự đăng ký. Họ đích thân tới từng công ty, cài đặt hệ thống và viết mã tích hợp ngay tại chỗ, chỉ để hiểu chính xác khách hàng cần gì.

Kết: Mọi huyền thoại đều có một quá khứ vô danh

Những tháng ngày “không ai quan tâm” không phải là khoảng trống vô nghĩa, mà là phòng tập kín đáo nơi bạn rèn kỹ thuật, gia cố sức bền, và xây tinh thần thép. Giống như vận động viên trước ngày thi đấu, startup cần thời gian để tích lũy sức mạnh, mài sắc phản xạ và hiểu rõ cuộc chơi. Để rồi khi cánh cửa ánh sáng bật mở, bạn sẽ tiến vào trung tâm sân khấu với khí thế của một người sẵn sàng cho khoảnh khắc bứt phá.

“Hạt mầm lớn dần trong lòng đất, con người cũng vậy. Hãy cho mình thời gian để rễ bám thật sâu, rồi bạn sẽ đủ vững để đón mọi ánh nhìn.” - Loren Lancaster, Founder Noble Network, làm việc tại Toong Hoàng Đạo Thúy.

Người thực hiện: Nguyễn Thạch Thảo, Bùi Bích Trà My

Nguồn tham khảo: 

• Aulet, B., & Murray, F. (2013). A tale of two entrepreneurs: Understanding differences in the types of entrepreneurship in the economy. MIT Sloan School of Management.

• Eisenmann, T. (2013). Hypothesis-driven entrepreneurship: The lean startup. Harvard Business School Background Note 812-095.

• Gilovich, T., Medvec, V. H., & Savitsky, K. (2000). The spotlight effect in social judgment: An egocentric bias in estimates of the salience of one's own actions and appearance. Journal of Personality and Social Psychology, 78(2), 211–222. https://doi.org/10.1037/0022-3514.78.2.211.