TƯ DUY GIG: Chìa khóa thích ứng trong thời đại biến động

Chúng ta đang đứng ở giao lộ của một thời đại mới. Những nấc thang sự nghiệp thẳng tắp, có thể đoán trước, đang dần phai mờ. Cam kết trọn đời với một chức danh đang nhường chỗ cho một hành trình uyển chuyển và giàu trải nghiệm hơn. Chúng ta không chỉ thay đổi cách làm; chúng ta đang thay đổi cả cách ta tư duy về công việc. Đó chính là sự trỗi dậy của Tâm thức Gig.

Tư Duy Gig là gì? 

Nhiều người nhầm lẫn giữa tư duy gig và làm việc tự do (freelancing). Thực chất, freelancing chỉ là một hình thức làm việc, còn Tư duy Gig là một triết lý sống – một cách tiếp cận có thể áp dụng ngay cả khi bạn đang làm toàn thời gian trong một tổ chức.

Đó là sự dịch chuyển từ gắn kết với cấu trúc (công ty, chức danh) sang gắn kết với giá trị (dự án, sứ mệnh cụ thể).

KPMG (2020) định nghĩa tư duy này qua ba trụ cột:

• Tự do: Tự chủ trong cách làm việc
• Cởi mở: Sẵn sàng học hỏi và hợp tác vượt ranh giới
• Tận tâm: Trách nhiệm sâu sắc với kết quả cuối cùng

Thay vì chờ “được giao việc”, người có tư duy gig chủ động “kiến tạo” công việc. Họ nhìn sự nghiệp không như một đường thẳng, mà như một chuỗi các “dự án có ý nghĩa” liên tiếp nhau.

BCG (2019) nhấn mạnh: tư duy này mở ra con đường đến “tự chủ có ý nghĩa” – không chỉ tự do làm điều mình muốn, mà tự do tạo ra giá trị bền vững.

Những người “đi lệch pha” tích cực

Trung tâm của làn sóng này chính là con người – những cá nhân dám phá vỡ khuôn mẫu cũ để tìm hướng đi mới.

Jane McConnell gọi họ là “positive deviants” – những người dám đi lệch khỏi khuôn mẫu để xây dựng điều gì đó tốt đẹp hơn. Họ không phá vỡ quy tắc, mà tái định nghĩa chúng theo cách sáng tạo và có mục đích. 

Trong hệ sinh thái Toong, họ là những “người kiến tạo” – những cá nhân tỉnh thức, biết rõ mình đang làm gì và vì điều gì. Họ thử nghiệm vai trò mới, phá bỏ lối mòn trong tư duy, và chủ động tạo ra giá trị chứ không chờ được giao việc. Với họ, công việc không chỉ là phương tiện kiếm sống mà là hành trình học hỏi và biểu đạt bản thân.

Khác với tư duy truyền thống – vốn đặt nặng tính ổn định và thăng tiến theo bậc thang – tư duy gig giúp họ mở rộng vai trò: tích lũy kỹ năng đa dạng, mở rộng kết nối, nhìn thế giới bằng nhiều lăng kính.

Không gian linh hoạt cho tâm trí dịch chuyển

Một tâm thế mới cần một môi trường tương ứng.

Nếu tư duy truyền thống xem văn phòng là điểm đến cố định, thì Tư duy Gig xem không gian làm việc là nơi khởi đầu của sự chuyển động.

Một không gian làm việc hiệu quả không chỉ cung cấp tiện ích. Nó phải là một chất xúc tác, khơi gợi và nuôi dưỡng tâm thức đó. Tại Toong, chúng tôi kiến tạo môi trường dựa trên ba dòng chảy cảm hứng:

1. Dòng chảy của sự “Khơi Nguồn” cảm hứng: Chúng tôi tin rằng nghệ thuật và văn hóa là dưỡng chất thiết yếu cho tư duy cấp tiến. Không gian Toong được “giám tuyển” (curated) với các tác phẩm nghệ thuật có chiều sâu, những buổi pop-up opera, hay mùi hương được thiết kế riêng. Chúng ở đó để đánh thức các giác quan và nạp lại năng lượng sáng tạo. 
2. Dòng chảy của sự “Hội Tụ”: Sáng tạo đòi hỏi cả sự tĩnh tại để tư duy sâu và không gian để hội tụ nhóm. Môi trường tại Toong cho phép bạn uyển chuyển dịch chuyển giữa các trạng thái: từ một cabin riêng tư tuyệt đối, đến một khu lounge sang trọng để thảo luận, hay một phòng họp được trang bị đầy đủ.
3. Dòng chảy của sự “Giao Thoa” ý tưởng: Không gian được bố trí có chủ đích để bạn “va” vào những ý tưởng mới. Đó là khi một nhà làm phim tình cờ gặp một kiến trúc sư hay một nghệ sĩ điêu khắc trong một khu vườn chung. Những kết nối đa ngành này phá vỡ lối mòn tư duy. 

Lời kết

Tư duy Gig không chỉ là một “lựa chọn”, nó là một sự thích ứng tất yếu với một thế giới luôn chuyển động. Nó đòi hỏi kỷ luật tri thức, sự tự chủ và một lòng can đảm để kiến tạo con đường của riêng mình.

Nó không phủ nhận khuôn mẫu cũ, mà mở rộng chúng ra. Để sự nghiệp không còn là một hành trình leo thang, mà là một hành trình kiến tạo những giá trị có ý nghĩa, mang đậm dấu ấn cá nhân.

Tài liệu tham khảo

• Boston Consulting Group (BCG). (2019). The New Freelancers: Autonomy and Purpose in the Gig Economy.

• Harvard Business Review. (2021). Building a Gig Mindset to Drive Growth.

• KPMG International. (2020). The Rise of the Gig Mindset: Freedom, Openness, and Responsibility in the Future of Work.

• McConnell, J. (2021). The Gig Mindset Advantage: Why a New Way of Working is Coming and How You Can Benefit. Figure 1 Publishing.